۱۰ روش تضمینی برای افزایش اعتماد به نفس کودکان

اعتماد به نفس کودکان، احساس مثبتی است، که کودکان نسبت به خود دارند. اعتماد به نفس کودکان به معنای باور و اعتقاد کودک به توانایی های خود است. این احساس ارزشمند بودن و اعتماد به نفس در کودکان، از توانایی‌ها، ارزش‌ها و شایستگی‌های خود می‌آیند.

کودکانی که اعتماد به نفس بالایی دارند، به توانایی‌های خود ایمان دارند و در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات، احساس ترس و ناامیدی کمتری می‌کنند. کودکان با اعتماد به نفس، روابط، تجربه های اجتماعی و زندگی بهتری نسبت به دیگر کودکان دارند. آن ها می توانند با تکیه بر توانایی ها و اعتمادی که به خود دارند کارهای جدیدی را بدون ترس از شکست تجربه کنند.

اعتماد به نفس سالم در کودکان، یکی از مهم ترین نشانه های سلامت روانی و جسمانی کودک است، که باید به آن توجه زیادی داشت.اعتماد به نفس کودکان در دوران کودکی شکل می‌گیرد و در طول زندگی آنها تأثیرگذار است.

اعتماد به نفس کودکان تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند ژنتیک، محیط خانواده، مدرسه و دوستان قرار دارد. والدین نقش مهمی در شکل گیری اعتماد به نفس کودکان دارند.در این مقاله قصد داریم ۱۰ روش تضمینی برای افزایش اعتماد به نفس در کودکان را بررسی کنیم، اما قبل از آن، نشانه هاو دلایل اعتماد به نفس پایین در کودکان را مورد بررسی قرار می دهیم:

نشانه ی اعتماد به نفس پایین در کودکان:

• احساس ناامنی و خجالت
• تصور منفی از خود، احساس زشتی، کم هوش بودن و احساس بد نسبت به خود
• بزرگ نمایی نواقص و ایرادات و کم شمردن توانایی های مثبت در خود
• اجتناب از چالش‌ و ریسک‌ها
• احساس تنهایی و انزوا، ایجاد مرز بین خود، خانواده و دوستان
• مقایسه خود با دیگران
• هیچوقت از عملکرد خود حتی اگر نتیجه ی خوبی داشته باشد راضی نیستند زیرا معتقدند، میتوانستند عملکرد بهتری داشته باشند.
• انتقاد از خود
• اعتماد به دیگران به جای خود

دلایل اعتماد به نفس پایین در کودکان:

• تعریف و تمجید بیش از حد و غیر معقول:

گاهی والدین با تعریف و تمجید بیش از حد و بزرگ نمایی توانی کودک، باعث می شوند، کودک تصویر درستی از خود نداشته باشد و این امر باعث می شود، کودک انتظارات غیر معقولی از خود داشته باشد و در صورت برآورده‌نشدن آنها، سرخورده شود و اعتماد به نفسش کاهش پیدا کند.

• مورد قلدری و تمسخر واقع‌شدن:

گاهی کودکان در محیط زندگی و مدرسه موجب قلدری و تمسخر دیگر کودکان یا بزرگ سالان قرار می گیرند که این باعث می شود کودکان خود را کم و ناتوان تصور کنند.

• نبود تعادل در وزن و نواقص ظاهری:

چاقی یا لاغری زیاد یا هرگونه نشانه های ظاهری کودک که از نظر دیگران نا متعارف است، می‌تواند روی نگاه کودک نسبت به خودش اثر منفی بگذارد و اعتماد به نفس او را مخدوش کند.

• استرس و اضطراب:

کودکی که تحت فشار و استرس درسی یا موارد دیگر است، به‌سختی می‌تواند اعتماد به نفس خود را حفظ کند و بالا ببرد.

• انتقاد زیاد:

گاهی کودکان مورد انتقاد بیش از حد والدین، سرپرستان و معلم های خود قرار میگیرند . موفقیت های آن ها نادیده گرفته می شود. این امر تاثیر منفی و مخربی روی اعتماد بنفس کودکان دارد.

• تجربیات منفی:

کودکانی که تجربیات منفی زیادی در زندگی خود داشته اند، مانند سوء استفاده، طرد شدن یا شکست، ممکن است اعتماد به نفس پایینی داشته باشند.

• مقایسه:

اگر کودک از طرف والدین یا دیگران مورد مقایسه قرار گیرد، دچار اضطراب و حس کم بینی و منفی نسبت به خود می شود. والدین باید بدانند استعداد و توانایی های کودکان با هم متفاوت است و نباید آن ها را در هیچ زمینه با یک دیگر مقایسه کنند. ( حتی مقایسه مثبت هم بسیار اسیب زننده است.)

• عوامل ژنتیکی:

برخی تحقیقات نشان می دهد که عوامل ژنتیکی نیز ممکن است در اعتماد به نفس نقش داشته باشند.

۱۰ روش برای افزایش اعتماد به نفس کودکان:

۱٫کودک را بی قید و شرط دوست داشته باشید و به او توجه کنید:

توجه و محبت مانند غذا خوردن، استراحت کردن و هر نیازی در انسان ها امری ضروری است. کوکان نیاز دارند مورد توجه و محبت قرار گیرندو گاهی والدین برای تربیت و کنترل رفتارهای منفی کودکان از این نیاز استفاده می کنند و گاهی کودکان را از توجه و دوست داشته شدن محروم می کنند.

مثلا در صورت اتجام کارهای بد به کودک می گویند که دیگر او را دوست ندارند و گاهی او را به طرد شدن نیز تهدید می کنند. این امر، بسیار مضر و آسیب زا برای کودک است. زیرا باعث می شود در بزرگ سالی دائما به دنبال تایید دیگران برای جلب توجه و محبت باشد.
کودکان باید بدانند که خودشان با تمام ویژگی هایی که دارند، لایق عشق و توجه هستند و خودشان فارغ از برچسب ها و ویژگی هایشان ارزشمند و دوست داشتنی هستند.

۲٫با کودکانتان وقت بگذرانید:

زمان خاصی را به باهم بودن اختصاص دهید. آنها را به گردش ببرید، باهم شام بخورید، بازی کنید و … . والدین باید زمانی را با کودکان خود بگذرانند تا به آنها نشان دهند که ارزشمند هستند. با آنها صحبت کنید و به صحبت هایشان گوش دهید.
حرف هایشان را با دقت گوش کنید همانطور که به حرف های بزرگسالان گوش می دهید و اهمیت قائل می شوید، نظر می دهید و …. . درمورد ایده ها و خیال پردازی ها، اتفاقات روزمره و احساساتشان با آن ها صحبت کنید و آن ها را درک کنید  این کار باعث تقویت اعتماد به نفس کودک می شود.

۳٫برای کودکان اهداف قابل دسترس تعیین کنید:

رسیدن به اهداف در هر سنی برای افراد امری لذت بخش و رضایت بخش است. کودکان نیز با رسیدن به اهدافشان رضایت خاطر و اعتماد به نفس پیدا می کنند. والدین باید برای کودکان متناسب با توانایی هایشان اهداف کوتاه مدت و بلند مدت تعیین کنند. اهدافی مثل رسیدن نتیجه ی دلخواه در دروس، تمیز کردن اتاق، درست کردن کاردستی، نقاشی کشیدن، خواندن یک کتاب، انجام فعالیت های ورزشی و مسابقه و …. .

کودکان یاد میگیرند که برای رسیدن به اهدافشان باید تلاش کنند، بارها و بارها شکست بخورند اما نا امید نشوند.

باید توجه داشت که اهداف باید متناسب با توانایی های کودک تعیین شود و هرچه هستند باید قابل دسترس باشند. کودکان بعد از رسیدن به هدف احساس رضایت و موفقیت را تجربه می کنند. این فعالیت های به صورت مستمر اگر انجام گیرند موجب بالا رفتن اعتماد به نفس در کودکان می شود و تمایل آن ها برای انجام فعالیت های جدید را بیشتر می کند.

(البته نکات قابل توجه این است، که گاهی اهدافی برایشان تعیین شود که طعم شکست را بچشن! زیرا گاهی موفقیت در تمام امور و همیشگی نتیجه ی عکس دارد و باعث می شود کودک همیشه توقع موفقیت و پیروزی را داشته باشد و با اولین شکست احساس خشم و ناتوانی کند و نتواند شرایط را کنترل کند.)

۴٫به کودکان بیاموزید هیچ انسانی کامل نیست:

به کودکان بیاموزید که مشکلات و نواقص و .. بخشی از زندگی است و دنیا با تمام این ویژگی ها و تفاوت ها زیباست. وجود نقص به معنای کمبود و ضعف نیست و انسان ها با تمام ویژگی ها، نواقص و شرایط مختلف می توانند شاد باشند و موفقیت را تجربه کنند.

۵٫به کودکان مسئولیت‌های ویژه بدهید:

به کودکان مسئولیت های ویژه بدهید و به او کمک کنید احساس مفید بودن، مسئولیت پذیری و شایستگی کند.

این مسئولیت های می تواند: آشپزی، شیرینی پزی، مراقبت از کودکان، کمک در نظافت منزل، جمع کردن اسباب بازی ها و … باشد.

یکی از محبوب ترین فعالیت ها برای کودکان، شیرینی پزی است، شیرینی پزی کودکان، موجب سرگرمی و پرورش خلاقیت، مهارت های حرکتی، حس اعتما بنفس و مسئولیت پذیری در کودکان می شود. این فعالیت، به عنوان یک سرگرمی مفید و آموزشی مورد توجه کودکان قرار گرفته است.ذهن خلاق، با توجه به اهمیت این امر، جعبه های شیرینی پزی کودکان را با بهترین قیمت و کیفیت جمع آوری کرده است، تا کودکان بتوانند، یک تجربه ی آموزنده، به یاد ماندنی و خوشزه را رقم بزنند.

۶٫از برچسب زدن دوری کنید:

از برچسب زدن به افراد به ویژه کودکان خود داری کنید. از گفتن واژه ها و صفات خاص به آن ها بپرهیزید برای مثال: به کودکان نگویید شلخه، دروغ گو، تنبل، کم هوش و …. زیرا با این کار آنها این برچسب ها را یکی از ویژگی های خود تلقی می کنند و تمام عمر در سایه ی این ویژگی و صفات زندگی می کنند. در صورت مشاهده ی رفتار منفی مثل دروغگویی نگویید که تو دروغ گو هستید بلکه فقط رفتار و دروغ گفته شده را مورد بحث قرار دهید و آن را تعمیم ندهید.

۷.روی استعداد و نقاط مثبت شان تمرکز کنید:

همانطور که در موارد بالا ذکر کردیم کودکان باید بدانند که انسان ها کامل نیستند. همه ی انسان ها نقاط قوت و ضعف دارند. کودکان باید بدانند که نمیتوانند در همه ی زمینه ها برنده و موفق باشند بلکه باید نقاط قوت و استعدادشان را پیدا کنند و آن را رشد و پرورش دهند.

۸٫به آنها یاد بدهید نتبجه گرا نباشند:

نتیجه گرایی یکی از ویژگی های منفی در افراد است که کودکان معمولا این ویژگی را از والدین و مدرسه می آموزند. به کودکان بیاموزید شکست جزئی از مسیر پیروزی است و آن ها میتوانند در مسیر رسیدن به اهدافشان شکست بخورند و این امر هیچ ایرادی ندارد بلکه کاملا طبیعی است. آن ها باید بدانند که متناسب با تلاششان مورد ارزیابی قرار می گیرند و نه فقط با نتیجه ی حاصل شده، زیرا عوامل زیادی در نتیجه تاثیر دارد که گاهی خارج از کنترل کودکان است.

۹٫با کودکان مشورت کنید:

در امور مختلف با آنها مشورت کنید و به آنها حق انتخاب دهید و به آنها بگویید نظراشان برایتان مهم است. برای انتخاب لباس هایشان، رفتن به مسافرت و تفریح و … از آنها نظر بپرسید و به نظراتشان اهمیت بدهید.

۱۰٫به موقع او را تشویق کنید:

لازم است که کودکان را تشویق کنید و به او بازخورد مثبت نشان دهید، اما در زمانی که کودک پیروزی خاصی را بدست نیاورده لازم نیست او را تشویق کنید. بلکه به او بگویید که اشکالی ندارد که نتیجه ی مطلوبی بدست نیامده زیرا بعضی از کارها را باید بارها و بارها انجام دهد و تلاش بیشتری بکند تا بتواند به درستی و موفقیت کار را انجام دهد.
کودک باید درکی واقع گرایانه از اعمال و نتایج خود داشته باشد.

سخن پایانی:

همانطور که گفتیم اعتماد به نفس در سنین پایین شکل می گیرند و عوامل زیادی مث خانواده، مدرسه و … روی این موضوع تاثیر گذار است. اعتماد به نفس یکی از مهم ترین ویژگی های یک انسان و البته کودک سالم است که می تواند جوانب زیادی از زندگی و آینده ی او را تحت تاثیر قرار دهد.
در این مقاله سعی کردیم و بهترین روش ها و برای افزایش اعتماد به نفس در کودکان را مورد بررسی قرار دهیم تا والدین بتوانند با استفاده از این راهکارها آینده و زندگی کودکانشان را در مسیر پیشرفت و آرامش قرار دهند. همه ی کودکان لایق یک زندگی شاد و بدون استرس هستند.

شما می توانید سوالات و پیشنهادات خود را از بخش نظرات ( کامنت ها ) با کارشناسان ذهن خلاق درمیان بگذارید.
ذهن خلاق، سرزمین اسرارآمیز خلاقیت است. برای سفر به این سرزمین هیجان انگیز همین الان با ما همراه شو!